8h sáng, vừa dắt xe ra khỏi nhà, chị Nguyễn Bích Hằng (Hà Nội) nghe bác hàng xóm hỏi: “Cô giáo hôm nay đi dạy muộn thế”. Chị cười trừ, chào hỏi bác rồi chạy xe đến cơ sở kinh doanh spa của chị gái. Cách đây hơn 1 tháng, chị Hằng (Hà Nội) nộp đơn xin nghỉ việc. Do 10 năm thâm niên trong nghề, nên quyết định này của chị khiến ai cũng bất ngờ.
Chị Hằng tốt nghiệp đại học năm 2012, cùng năm, chị thi đỗ viên chức và được phân vào làm tại một trường mầm non trên địa bàn thành phố Hà Nội. Mức lương khởi điểm của chị theo bậc trung cấp, hệ số lương 1,86 là khoảng 2,7 triệu đồng/tháng. Năm 2021, lương của chị được nâng hạng lên cao đẳng, bậc 3 với hệ số lương 2,72 là khoảng 4 triệu đồng/tháng. Cộng cả tiền phụ cấp và đăng ký làm thêm bán trú, một tháng chị nhận tổng khoảng 6 triệu đồng.
Trước đây chị từng nhiều lần muốn nghỉ việc nhưng đều bị gia đình phản đối vì “bao người ước được vào biên chế giáo viên mà không được ” và “phụ nữ thì chỉ cần một công việc ổn định như vậy”. “Mọi người nói thế vì không biết những khó khăn, áp lực tôi phải trải qua”, chị Hằng nói.
Đủ áp lực, không chỉ lương thấp
10 năm làm nghề, ngày nào chị cũng đi làm từ 6h30 sáng để kịp giờ đón trẻ vào lớp. Có ngày phụ huynh đến đón con muộn, 6h tối chị mới về đến nhà.
Công việc nào cũng có áp lực, nhưng với giáo viên mầm non, chị phải chịu áp lực từ nhiều phía. Có lần một phụ huynh xông vào lớp, yêu cầu cô giáo giải thích tại sao con lại có vết bầm tím trên người. Họ liên tiếp dùng những lời nặng nề với chị, nói chị không có đạo đức nghề giáo.
Dù chị nhiều lần giải thích và khuyên đi bác sĩ kiểm tra, nhưng phụ huynh vẫn nói giọng thách thức “sẽ không để yên”. Sau đó, khi biết con bị bầm tím do tụt tiểu cầu, gây xuất huyết ngoài da, phụ huynh này cũng không gửi lời xin lỗi.
Đây chỉ là một trong số rất nhiều những áp lực mà chị Hằng từng trải qua.
Điều khiến chị trăn trở nhiều nhất là mức lương không thể lo cho 2 con (1 bé 2 tuổi, 1 bé 8 tuổi) với cuộc sống đủ đầy. Đồng nghiệp của chị, những người vẫn kiên trì bám nghề đều là người có hậu phương vững chắc hoặc nghề tay trái đủ thêm thu nhập.
Video đang HOT
Giáo viên mầm non nghỉ việc vì tiền lương không đủ trang trải cuộc sống. (Ảnh minh họa)
Cũng như chị Hằng, chị Phạm Thụy (Thái Bình) nghỉ việc sau 4 năm. Biết chị nghỉ việc, nhiều người nói “ai cũng nghĩ lương thấp không làm thì trẻ biết học ai”, chị trả lời “mỗi người sẽ có một cuộc sống, một hoàn cảnh riêng”. Với gia đình chị, chồng lương 7 triệu, vợ lương 4 triệu rất khó để nuôi 3 con nhỏ.
Chị chuyển sang làm công việc tắm cho bé, massage cho mẹ sau sinh. Với công việc này, chị thường xuyên phải di chuyển ngoài đường, không có ngày nghỉ cố định như khi làm giáo viên song đời sống gia đình được cải thiện nhiều.
“Không ai muốn bỏ nghề mình đã học và gắn bó, nhưng gánh nặng về kinh tế đè nặng thì đam mê buộc phải đặt về phía sau”, chị Thụy chia sẻ.
16.000 giáo viên nghỉ việc đều chuyển khỏi ngành
Trong báo cáo gửi đại biểu Quốc hội mới đây, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết, năm học 2021-2022, 16.265 giáo viên nghỉ việc, chuyển việc ra khỏi ngành, trong đó giáo viên công lập là 10.407 người, giáo viên ngoài công lập là 5.858 người.
Làm rõ về tình trạng số lượng giáo viên công lập nghỉ việc cao gần gấp đôi giáo viên ngoài công lập, Bộ trưởng cho rằng chủ yếu là do chế độ, chính sách về tiền lương còn nhiều bất cập, lương giáo viên chưa đủ để trang trải cuộc sống.
“Giáo viên công tác trong 5 năm đầu thu nhập bình quân từ lương và phụ cấp khoảng 6 triệu đồng/tháng. Trong khi đó, chi phí thiết yếu cho cuộc sống (ăn, ở, nuôi con, chăm sóc sức khỏe…) khá cao. Điều này khiến một số giáo viên phải chuyển sang làm các công việc khác thu nhập cao hơn”, Bộ trưởng nói.
Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn.
Bộ trưởng đề nghị Quốc hội cho phép xây dựng Luật Nhà giáo nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến tiêu chuẩn, tuyển dụng, quản lý, đãi ngộ, tôn vinh… phù hợp với vai trò, đặc thù lao động nghề nghiệp. Đồng thời quan tâm tới chính sách tiền lương và các chế độ ưu đãi khác của viên chức giáo dục để tiền lương và thu nhập cơ bản đáp ứng được nhu cầu của cuộc sống. Ngoài chính sách chung của nhà nước, các địa phương căn cứ điều kiện kinh tế – xã hội, cần có các chính sách hỗ trợ khác về thu nhập, điều kiện làm việc, nhà công vụ, đi lại cho giáo viên.
Theo Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa (đoàn Đồng Tháp), hơn 16.000 giáo viên nghỉ việc trong năm học 2021-2022 là hoàn toàn chuyển ra khỏi ngành giáo viên. “Qua giám sát cho thấy giáo viên trường công chuyển sang tư rất ít. Đây là hiện tượng không bình thường và không chỉ là vấn đề một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức nghỉ việc. Số lượng giáo viên nghỉ quá lớn trong bối cảnh đang triển khai đổi mới Chương trình Giáo dục phổ thông, cần rất nhiều giáo viên. Bên cạnh đó, giáo viên nghỉ nhiều không phải đều trên cả nước mà chủ yếu tập trung ở các tỉnh, địa bàn đông khu đô thị, khu công nghiệp”, bà Mai Hoa nói.
Bà Hoa cho rằng, nguyên nhân dẫn đến thực trạng giáo viên nghỉ việc có vấn đề về lương thấp, áp lực và một bộ phận không đủ điều kiện đáp ứng chương trình mới. Bà đề nghị thời gian, ngành giáo dục cần tham mưu cho Chính phủ về việc có cần thiết thực hiện ngay biện pháp để giải quyết vấn đề thiếu giáo viên.
Đại biểu Dương Minh Ánh (Đoàn Hà Nội) đề nghị Quốc hội sớm xem xét xây dựng Luật Nhà giáo để có chính sách tổng thể trong phát triển và quản lý đội ngũ giáo viên phù hợp với chiến lược giáo dục. Đại biểu đề nghị Chính phủ nghiên cứu các cơ chế đặc thù hỗ trợ nhà giáo nói chung và giáo viên mầm non nói riêng để các nhà giáo yên tâm công tác.
Giáo viên nghỉ việc, chuyển việc: Nỗi lo còn dài
Thực tế này đòi hỏi ngành giáo dục phải sớm có giải pháp khắc phục.
Mấy năm trước, một chuyên gia giáo dục từng là giảng viên của một trường đại học top đầu Việt Nam đột ngột quyết định rời bỏ công việc giảng dạy đại học để chuyển sang làm biên tập viên sách và truyền cảm hứng văn hóa đọc trong cộng đồng.
Anh cho biết, việc từ bỏ vị trí giảng viên đại học ngoài lý do muốn tìm một cơ hội mới, thì một phần vì thu nhập không tương xứng.
Quan sát công việc của giáo viên hiện nay, nhiều ý kiến cho rằng, giáo viên đang phải làm nhiều công việc không hợp lý, trong đó có cả việc đi bán một số dịch vụ trong trường học để thu tiền hoặc áp lực sổ sách, thi đua quá lớn. Khi giáo viên phải làm những công việc không chính đáng, không thoải mái, sẽ bào mòn động lực làm việc của họ.
"Nghề giáo bị chi phối rất nhiều bởi cảm xúc. Người thầy chỉ có thể dạy tốt khi họ cảm thấy hạnh phúc, có sự bình an trong tâm hồn. Còn nếu mất đi cảm giác hạnh phúc khi lên lớp thì người thầy sẽ ngày càng cảm thấy mỏi mệt", một chuyên gia giáo dục cho hay.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn thay mặt Chính phủ đã gửi báo cáo tới đại biểu Quốc hội về hoạt động giáo dục năm 2022. Theo báo cáo của người đứng đầu ngành giáo dục, năm 2022 có khoảng 16.000 giáo viên xin nghỉ việc, chuyển việc.
"Trong bối cảnh cả nước đang thiếu khoảng 100.000 giáo viên mầm non, phổ thông, thiếu giáo viên một số môn học khi thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018 như môn tiếng Anh, tin học đối với cấp tiểu học và môn âm nhạc, mỹ thuật đối với THPT, thì việc hàng loạt giáo viên nghỉ học đã ảnh hưởng lớn đến hoạt động dạy và học", Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nêu.
Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, hiện cả nước đang thiếu hơn 100.000 giáo viên. Trong năm 2022, các địa phương cần tuyển thêm 27.000 chỉ tiêu biên chế giáo viên, từ nay đến năm 2025 là 64.000 biên chế.
Bàn về nguyên nhân nhiều giáo viên nghỉ việc, chuyển việc, tư lệnh ngành giáo dục cho rằng, một trong những lý do dẫn đến tình trạng giáo viên nghỉ việc là do chế độ, chính sách về tiền lương còn nhiều bất cập, lương giáo viên chưa đủ để trang trải cuộc sống.
Hiện nay, giáo viên công tác trong 5 năm đầu có thu nhập bình quân từ lương và phụ cấp khoảng 6 triệu đồng/tháng. Trong khi đó, chi phí thiết yếu cho cuộc sống khá cao. Điều này khiến một số giáo viên phải chuyển sang làm các công việc khác có thu nhập cao hơn.
PGS-TS. Chu Cẩm Thơ, Trưởng ban Nghiên cứu đ.ánh giá giáo dục (Viện Khoa học giáo dục Việt Nam) kể câu chuyện, trong một dịp trao đổi với giáo viên ở một trường học của tỉnh Hà Nam, bà đặt câu hỏi, có giáo viên nào phải làm nghề "tay trái" để đủ sống không, thì toàn bộ giáo viên có mặt trong cuộc họp hôm đó cho biết, họ đều phải làm thêm một công việc khác để nuôi sống gia đình.
GS-TS. Đinh Quang Báo, nguyên Hiệu trưởng Trường đại học Sư phạm Hà Nội cho rằng, nếu như trước đây nhiều người muốn xin vào ngành giáo dục, thì hiện nay lại có một lượng lớn giáo viên bỏ hẳn nghề hoặc chuyển từ trường công ra trường tư. Đây cũng là điều có thể lý giải, bởi môi trường giáo dục ngoài công lập có nhiều điểm hấp dẫn, rõ nhất là chế độ đãi ngộ.
Để hạn chế tình trạng giáo viên nghỉ việc, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có văn bản đề nghị Quốc hội cho phép xây dựng Luật Nhà giáo, nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến tiêu chuẩn tuyển dụng, quản lý, đãi ngộ, tôn vinh... phù hợp với vai trò, vị trí quan trọng, đặc thù lao động nghề nghiệp của nhà giáo; tạo động lực để nhà giáo gắn bó, tâm huyết với sự nghiệp giáo dục.
Bộ này cũng đề nghị Nhà nước quan tâm tới chính sách tiền lương và các chế độ ưu đãi khác của viên chức giáo dục để tiền lương và thu nhập của viên chức giáo dục cơ bản đáp ứng được nhu cầu của cuộc sống.
Đối với giáo viên mới vào nghề, giáo viên hợp đồng, cần có chính sách hỗ trợ để đảm bảo thu nhập của họ không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng; được hưởng phụ cấp ưu đãi, các khoản hỗ trợ học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng dạy học...
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ rà soát các văn bản, thể chế, chính sách, trong đó vấn đề tăng lương, nâng phụ cấp ưu đãi đặc biệt cho giáo viên mầm non và giáo viên tiểu học phải được thực hiện một cách cấp bách để giải quyết được đời sống cho giáo viên, với tinh thần "có thực mới vực được đạo".
Còn theo GS-TS. Đinh Quang Báo, vấn đề lương, đãi ngộ của giáo viên phải là vấn đề mang tính vĩ mô. Quốc hội cần phải có quyết sách cụ thể giải quyết vấn đề này, còn nếu tiếp tục duy trì lương, đãi ngộ như hiện nay, giáo viên không đủ sống, thì hiện tượng bỏ việc, chuyển việc sẽ không thể giải quyết.
PGS-TS. Chu Cẩm Thơ bổ sung kiến nghị: "Ngoài việc tăng lương thì cần phải cải tổ quy trình công việc để giảm tải lao động của giáo viên trong những công việc không cần thiết. Đồng thời, cải thiện điều kiện làm việc của nhà giáo. Giáo viên sẽ thực sự hạnh phúc và gắn bó với nghề nếu như công việc của họ được quan tâm đầu tư về tư liệu sản xuất để yên tâm làm việc".
Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn giải trình về lương giáo viên và học phí Kinhtedothi - Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn vừa có văn bản gửi các ĐBQH để cung cấp một số thông tin về lĩnh vực GD&ĐT, trong đó đi sâu vào phân tích hai vấn đề 'nóng' của ngành là lương giáo viên và học phí. Lương...
