 |
| Barack Obama nhận cúp Grammy năm 2006 cho bản thu âm cuốn hồi ký Những giấc mơ của cha tôi. Ảnh: Reuters. |
Ngày 5/2 vừa qua, nữ diễn viên kiêm nhà sản xuất Viola Davis vừa hoàn tất bộ sưu tập EGOT - Emmy, Grammy, Oscar, Tony Award với chiến thắng Grammy 2023 ở hạng mục Best Audio Book, Narration and Storytelling Record cho cuốn hồi ký Finding me. Grammy không chỉ trao cho âm nhạc mà còn là một trong những giải thưởng hiếm hoi vinh danh các tác phẩm sách nói.
Được trao lần đầu từ năm 1959, hạng mục này đã trải qua nhiều lần đổi tên khác nhau nhưng năm 2023 là lần đầu tiên cụm từ "audio book" được sử dụng ở tên gọi chính thức. Năm nay cũng là năm đầu tiên có một hạng mục Grammy được trao riêng tác phẩm thơ là Best Spoken Word Poetry Album.
Hạng mục sách nói đã mang đến những chiến thắng Grammy đầy bất ngờ mà ít ai biết đến. Tính đến nay đã có 3 tổng thống Mỹ từng giành Grammy ở hạng mục này, bao gồm Jimmy Carter (3 lần), Barack Obama (2 lần) và Bill Clinton. Cựu đệ nhất phu nhân Hillary Clinton cũng từng nâng cúp Grammy với bản thu cho cuốn sách tranh Cần cả ngôi làng do bà viết lời. Còn Michelle Obama nhận được giải thưởng cho chính bản đọc tác phẩm tự truyện Becoming - Chất Michelle năm 2020.
Nhà hoạt động chính trị Martin Luther King Jr. cũng từng được trao tặng giải thưởng cao quý này với bài diễn văn Why I Oppose the War in Vietnam.
Bên cạnh các diễn viên và chính khách, Grammy cũng gọi tên nhiều nhà văn, nhà thơ, tác giả nổi tiếng thế giới, đặc biệt phải kể đến Maya Angelou với 3 lần chiến thắng cho On the Pulse of Morning, Phenomenal Woman và A Song Flung Up to Heaven.
Ngoài Grammy, vẫn còn một giải thưởng khác thường được coi là giải Oscar của ngành sách nói, Audie Awards ghi nhận những cống hiến và thành tựu trong mảng sách nói xuất bản tại Mỹ. Giải thưởng do Hiệp hội Nhà xuất bản Audio (Audio Publishers Association) tổ chức, hiện trao cho 25 hạng mục trong đó có Sách nói của năm cùng giải cho giọng đọc và thể loại sách. Audie Awards được tổ chức vào tháng 3 hàng năm.
Ở hạng mục cao quý nhất - Sách nói của năm, bắt đầu được trao từ năm 2004, đến nay đã vinh danh 19 tác phẩm sách nói chất lượng từ nội dung cho đến sự thể hiện.
Nhiều tác phẩm sách chữ từng quen thuộc với bạn đọc Việt cũng đã được vinh danh dưới hình thức sách nói như Harry Potter và Hội phượng hoàng, Câu chuyện nghĩa địa, Cô gái trên tàu, Lincoln ở cõi trung ấm…
Các tác giả sách, chính trị gia, diễn viên, người nổi tiếng cũng từng giành Audie Awards, có thể kể đến cố Tổng thống Nam Phi Nelson Mandela (đọc Mandela: An Audio History), cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton (đọc tác phẩm tự truyện My Life), diễn viên Johnny Depp (đọc Life, tự truyện của Keith Richards), Neil Gaiman (đọc Câu chuyện nghĩa địa).
 |
| Ekip Penguin Random House với chiến thắng Audie Awards năm 2018 với tác phẩm Lincoln ở cõi trung ấm. Ảnh: Max Flatow/Publishersweekly. |
Việc có giải thưởng dành cho sách nói được chú trọng, cũng giống như âm nhạc hay phim ảnh, là dấu hiệu tích cực cho ngành sách nói. Mỹ vẫn là một trong những thị trường sách nói mang đến lợi nhuận hàng đầu trên thế giới, vì vậy các giải thưởng quan trọng đều trao cho sách nói được xuất bản tại đây.
Theo báo cáo của Hiệp hội Nhà xuất bản Audio, sách nói đang tăng trưởng chóng mặt trong vòng một thập kỷ qua. Năm 2021, ngành sách nói của Mỹ đạt doanh thu 1,67 tỷ USD với hơn 74.000 sách nói mới được xuất bản, con số này đã gấp hơn 10 lần so với năm 2011.
Đối với các tác phẩm sách dài, thời lượng sách nói có thể lên đến hàng chục giờ đồng hồ, đòi hỏi thời gian, công sức và sự chuyên nghiệp của cả một ekip thực hiện nói chung và người thu âm nói riêng.
Các giải thưởng như Grammy hay Audie Awards không có giá trị về tiền thưởng nhưng mang lại danh tiếng to lớn cho các tác phẩm sách nói, người thu âm cũng như các nhà xuất bản thực hiện. Hachette Audio là nhà xuất bản sách nói tính tới hiện tại giành được nhiều Grammy nhất, 10 cúp vàng trên tổng số 30 lần được đề cử.
Với cuốn hồi ký Sapre ăn khách của hoàng tử Harry được xuất bản tháng 1 vừa qua, nữ công tước xứ Sussex Meghan Markle cũng kỳ vọng hoàng tử Harry sẽ thắng giải Grammy năm tới cho bản thu sách nói dài hơn 15 giờ đồng hồ của tác phẩm này.
