Tập sách ảnh Hanoi Hanoi (NXB Thế giới, 2022) của Minh Phạm là những góc nhìn gần gũi về Hà Nội, được chụp lại bằng điện thoại Iphone. Hình ảnh được đồng tác giả cuốn sách là Paola Boncompagni chọn lựa và dịch các nội dung sang tiếng Ý. Cuốn sách là cầu nối giữa Hà Nội xưa cũ và Hà Nội hiện tại.
Đây là một trong ba tác phẩm xuất sắc nhất lọt vào đề cử hạng mục Giải Tác phẩm của Giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội lần thứ 15 năm 2022. Lễ trao giải dự kiến sẽ diễn ra vào 14h ngày 6/10 tại Trung tâm Thông tấn Quốc gia, số 5 Lý Thường Kiệt, Hà Nội.
Từ cảm hứng tìm lại một Hà Nội xưa cũ
Theo lời tác giả Minh Phạm, ông lớn lên cùng với những câu chuyện bố mẹ ông đã từng kể về những năm tháng tuổi trẻ mà họ đã gắn bó với Hà Nội. Đặc biệt là mẹ của ông, bà đã kể ông nghe rất nhiều về Hà Nội qua những cái tên người thân, bạn bè cho tới tên các đường phố, món ăn và cả khí hậu đặc trưng với tiết trời Thu mát mẻ và những ngày trời Đông lạnh ẩm. Chính những câu chuyện bình dị ấy đã trở thành nguồn cảm hứng thôi thúc tác giả trở về mảnh đất ngàn năm văn hiến này để tìm lại những giá trị xưa cũ ấy.
Những hình ảnh trong tập sách không tập trung tái hiện một thành phố Hà Nội xa hoa, lộng lẫy, hoặc tràn ngập bầu không khí cổ kính, mà lại mô tả khung cảnh sinh hoạt thường nhật bình dị của những con người đang sinh sống và làm việc trên mảnh đất này. Lý giải cho điều này, Minh Phạm nói, ông nhìn Hà Nội bằng con mắt đầy thực tế và muốn bắt trọn những khoảnh khắc sinh hoạt đời thường như đi đứng, nói chuyện, làm việc, xem điện thoại, nấu ăn,…
Từ 7 năm trước, trong chuyến đi về Hà Nội, không phải bằng chiếc máy ảnh chuyên nghiệp nào, mà bằng điện thoại Iphone, Minh Phạm đã bắt đầu chụp những bức ảnh đầu tiên. Tiếp sau chuyến đi ấy, là khoảng 8 - 9 lần ông quay về Hà Nội, trong những lần ấy, ông tiếp tục chụp thêm.
Thêm một điều đáng chú ý, mở đầu cuốn sách là câu cảm ơn mà ông dành cho người vợ của mình: “Cho Stefania, người đã dạy tôi tình yêu, cái đẹp và nhiều hơn thế, là người đã đưa tôi về quê hương”. Hai năm trở lại đây, khi vợ được thuyên chuyển công tác về Hà Nội, đó là lúc ông về đây sinh sống, cũng là lúc chụp những bức ảnh cuối cùng để hoàn thành tập sách này. Sau khoảng 7 năm miệt mài đi khắp những đường to ngõ nhỏ ở Hà Nội, ông đã chụp được hơn 900 bức ảnh, sau đó đồng tác giả Paola Boncompagni - một người Ý gốc Thụy Điển - đã cùng ông thực hiện việc chọn lựa các bức ảnh. Ban đầu cả hai chọn ra được vài trăm bức ảnh, cuối cùng chọn ra 80 bức ảnh tiêu biểu nhất để in vào tập sách.
Sau khi lựa ra các bức ảnh tiêu biểu nhất, trong đầu ông lại tưởng tượng ra một câu chuyện cho từng bức ảnh trong số đó. Ông tưởng tượng ra họ - những nhân vật trong bức ảnh - đang muốn chia sẻ điều gì đó với mình. Từ câu chuyện tưởng tượng, ông mới đặt được tiêu đề của từng bức ảnh. Cùng với đó, ông cũng lồng ghép thêm sự dí dỏm, hài hước, đậm tính cá nhân vào từng bức ảnh.
Đến tựa đề “Hanoi Hanoi”
Tiêu đề cho từng bức ảnh ban đầu được ông biên soạn bằng tiếng Anh, đồng tác giả Paola giúp ông dịch sang tiếng Ý. Còn về tiêu đề tiếng Việt là do ông tự dịch và có tham khảo ý kiến chỉnh sửa từ một vài bạn trẻ người Việt Nam. Đối với Minh Phạm, Hanoi Hanoi như đứa con tinh thần mà cả ông và cả người bạn thân Paola Boncompagni cùng nuôi dưỡng để có thể đến gần hơn với công chúng.
