Trong tôi vẫn một niềm cảm phục, ngưỡng mộ vô cùng “chàng Paven Việt Nam” với một thông điệp quan trọng mà anh đã truyền lửa: "Bạn không thể thay đổi hướng gió, nhưng hoàn toàn có thể đổi vị trí cánh buồm” (Nic Peeling).
Nguyễn Ngọc Ký sinh ngày 28/6/1947 tại xã Hải Thanh, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định. Khi sinh ra, anh là đứa trẻ hoàn toàn bình thường. Đến năm 4 tuổi (1951), sau trận ốm, cả hai tay anh chả khác nào “hai cục thịt nằng nặng, lủng lẳng đeo vào hai bên mình”. Cảm giác bất lực, buồn tủi đè nặng tâm can khi hai cánh tay bị liệt. Cảm giác đau đớn như con chim non sải cánh tập bay đã bị gãy cánh.
“Chú lính chì dũng cảm"
Là con trai út duy nhất trong gia đình có 3 chị em là gái, Ký cảm nhận được tiếng thở dài nén giấu của cha mẹ. Bao hy vọng vào đứa con trai duy nhất của mình nay chung thân chịu cảnh “khó đôi bàn tay”. Anh sớm khôn để hiểu “tôi buồn một, bố mẹ tôi buồn gấp vạn lần”.
Thương cha mẹ, Nguyễn Ngọc Ký âm thầm nuôi ước mơ đi học như bạn bè cùng trang lứa. Năm lên 7 tuổi, anh lân la đến trường, đứng ngoài xem các bạn học, nghe cô giáo giảng bài. Về nhà, anh bắt đầu hì hụi thử nghiệm… tập viết. Cái khó ló cái khôn. Khi nhìn những vân vẽ bằng mỏ của chú chim gáy trên lá, Ký thông minh đã nghĩ ngay đến việc dùng miệng để viết.
Tôi đã rân rấn nước mắt khi chạm mắt vào những dòng chữ trong cuốn sách: “Ngón chân tôi cứ cứng đờ. Đôi lúc chân còn bị chuột rút, tôi đau đến phát khóc lên. Bao hào hứng thực hiện, nhưng vừa ngậm bút chì vào miệng, run rẩy vạch lên trang giấy, thì tôi cảm thấy đầu óc choáng váng, quay cuồng, mắt lóa loáng…”.
Không buông xuôi. Không đầu hàng. Nhìn thấy gà bới đất tìm mồi, anh Ký chợt lóe lên ý nghĩ viết… bằng chân. Thế là anh thử sức tập viết bằng bút chì, bằng gạch non, than củi... Anh viết mọi lúc, mọi nơi, ở bất cứ nơi nào: Trên giấy, trên sân gạch, nền nhà. Lớp học đặc biệt từ khi có anh đã thêm manh chiếu.
Thời gian đầu anh Ký tập viết như một cực hình. Anh lặm lụi viết đi, viết lại nhiều lần. Viết cho kỳ được mới thôi. Như một chiến binh can trường, một “chú lính chì” dũng cảm, anh “chiến đấu” không ngừng nghỉ để bắt các ngón chân phải chịu khuất phục mà tuân theo ý mình. Không dừng ở việc biết viết, lên cấp 2, anh còn ước mơ học giỏi môn Toán. Viết chữ đã khó, sử dụng đồ dùng học toán còn khó hơn nhiều, nhất là dùng compa. Quay bằng một chân mỗi lần chỉ vẽ được nửa vòng tròn. Quay bằng cách mỗi chân cầm một càng compa thì khẩu độ lại luôn thay đổi…
Thương anh quên thời gian luyện tập, không ít người ái ngại đã khuyên bỏ cuộc, nhưng dường như càng trong hoàn cảnh khó khăn càng giúp anh thêm bền chí. Không phụ công người kiên trì “mài sắt”, kết quả mang đến cho anh thật kỳ diệu. Những chữ viết vô cùng khó khăn ấy đã bị khuất phục trước tinh thần, ý chí gang thép của anh. Anh đã viết được từ những chữ đơn giản đến chữ khó, đã ký được tên mình, đã tự viết được bài học của mình; vẽ được hình bằng thước và compa; đã nâng điểm bài tập chép từ điểm 5 đã lên điểm 8, điểm 10…
Hơn thế, bàn chân anh đã thay cho đôi cánh tay buông thõng không chỉ cầm bút mà cầm kéo, cầm dao làm thủ công, làm lồng chim, cắt hoa giấy; tự cầm thìa xúc cơm; tự cầm kim khâu vá, thêu bông hoa xinh lên áo cho con, giặt tã cho con...
Nguyễn Ngọc Ký là tấm gương, nghị lực vượt khó đáng nể phục. Anh là học sinh giỏi toán toàn quốc và 2 lần được Bác Hồ tặng Huy hiệu cao quý (1962, 1963); học giỏi, thi đỗ đại học (1966), trở thành nhà giáo… Sau khi tốt nghiệp khoa Ngữ văn Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, nghe lời khuyên của Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Nguyễn Ngọc Ký đã về quê dạy học. Niềm đam mê nghề giáo đã mang đến cho anh nhiều thành tích: Giải nhất Hội giảng giáo viên giỏi toàn tỉnh Hà Nam Ninh (1983); Nhà giáo Ưu tú (1992)... Năm 1994, anh rời quê chuyển công tác vào TP.HCM...
“Chàng Paven” của Việt Nam
Cơ duyên cho tôi có nhiều cuộc gặp gỡ với vợ chồng nhà văn, NGƯT Nguyễn Ngọc Ký. Tháng 8/2013, tại Hội nghị Sơ kết 3 năm hoạt động của Thư viện công cộng, tôi được mời làm chương trình giao lưu với NGƯT Nguyễn Ngọc Ký, dịch giả Nguyễn Bích Lan. Nhân Ngày sách Việt Nam tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, tôi thực hiện chương trình giao lưu giữa nhà văn Nguyễn Ngọc Ký với công chúng Thủ đô; giới thiệu cuốn sách Biết học hết mình; giới thiệu cuốn tự truyện Tôi đi học và giao lưu với bạn đọc thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh (5/2014)...Tôi được nhà văn Nguyễn Ngọc Ký mời viết lời giới thiệu cho nhiều cuốn sách của anh.
