Án mạng trên bản nghèo
Ngày 10/4, Phòng cảnh sát Hình sự Công an tỉnh Nghệ An cho biết, đơn vị đã phục hồi điều tra vụ án giết người đối với Lương Văn Bún (43 tuổi, nguyên quán xã Kim Đa, huyện Tương Dương, Nghệ An).
Lương Văn Bún bị Phòng Cảnh sát hình sự phối hợp các cục nghiệp vụ Bộ Công an Việt Nam tại Lào và công an các địa phương Lào bắt giữ khi đang lẩn trốn tại nước bạn Lào, ngày 4/4.
Theo hồ sơ tài liệu, hành vi tội ác của Lương Văn Bún xảy ra vào năm 2002, thời điểm đó, Lương Văn Bún mới 21 tuổi.
Lương Văn Bún bị bắt sau 22 năm trốn truy nã (Ảnh: V. Hậu).
Bản Com nằm biệt lập trong rừng sâu thuộc xã Kim Đa, huyện Tương Dương, nơi sinh sống của mấy chục nóc nhà của đồng bào Thái. Cuộc sống của người dân chủ yếu phụ thuộc và nương rẫy và săn bắn.
Dẫu còn nghèo khó nhưng mọi thứ cứ trôi đi nhưng dưới vẻ bình lặng ấy là mâu thuẫn âm ỉ giữa Lương Văn Bún và người hàng xóm liên quan đến ranh giới đất đai của hai nhà.
Mặc dù ban quản lý bản và chính quyền xã đã nhiều lần hòa giải nhưng hai bên chưa có thống nhất về ranh giới đất. Thỉnh thoảng những cuộc cãi vã giữa hai gia đình vẫn diễn ra.
Một ngày cuối tháng 11/2002, người hàng xóm tổ chức đóng cọc để dựng rào bao quanh phần đất của mình dẫn tới xung đột với Bún. Người đàn ông này chạy vào nhà, xách khẩu súng tự chế vẫn dùng để đi săn, nhắm vào hàng xóm siết cò. Phát bắn khiến người hàng xóm tử vong.
Sau khi gây án, Lương Văn Bún chạy trốn vào rừng. Cơ quan cảnh sát điều tra đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can, tổ chức truy bắt Lương Văn Bún để phục vụ điều tra nhưng không có kết quả.
Ngày 24/1/2003, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Nghệ An đã phát lệnh truy nã đặc biệt đối với Lương Văn Bún.
Công an Nghệ An dẫn giải Lương Văn Bún rời Lào về Việt Nam (Ảnh: Duy Hiển).
Một thời gian ngắn sau, vợ con Bún cũng biến mất khỏi địa phương. Cơ quan chức năng nhận định, nhiều khả năng Bún đã đưa vợ con vượt biên sang Lào để sinh sống. Cuộc tìm kiếm kẻ giết người Lương Văn Bún vẫn được triển khai nhưng chưa có kết quả khi không có manh mối nào khả dĩ.
Năm 2004, đại công trình thủy điện Bản Vẽ được xây dựng. Để thực hiện công trình quan trọng này, người dân nhiều xã thuộc vùng lòng hồ thủy điện phải di dời tái định cư, phục vụ cho việc xây dựng và tích nước phát điện sau này.
Người dân bản Com và nhiều bản làng khác của xã Kim Đa được di dời đến xã Thanh Sơn (huyện Thanh Chương, Nghệ An), cách quê cũ cả trăm cây số để tái định cư.
Năm 2009, xã Kim Đa chính thức bị xóa tên trên bản đồ hành chính cấp xã của huyện Tương Dương. Thế nhưng tội ác của Lương Văn Bún thì không hề bị lãng quên...
Chiêu "ve sầu thoát xác" và cái ngỡ ngàng đến sửng sốt của kẻ trốn nã
Trong nhiều năm, các tổ công tác Công an tỉnh Nghệ An tổ chức truy tìm Lương Văn Bún nhưng gã như "bốc hơi", không để lại manh mối, dấu vết nào.
Theo Thiếu tá Nguyễn Duy Hiển, Đội 1, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Nghệ An, vào thời điểm gây án, Lương Văn Bún chưa làm giấy tờ tùy thân.
Ngoài nhận định đối tượng đã trốn sang Lào, công an không có bất kỳ thông tin nào về đặc điểm nhận dạng của Lương Văn Bún ngoài thông tin chung chung: cao khoảng 1m60, da đen, lông mày rậm, mũi thẳng. Hay nói cách khác, Lương Văn Bún như một "điểm mờ" thách thức những người lính tầm nã.
Các lực lượng chức năng dẫn giải, bàn giao Bún và một đối tượng truy nã khác qua cửa khẩu (Ảnh: Duy Hiển).
Việc truy vết, tìm kiếm đối tượng truy nã đặc biệt này gần như bắt đầu từ con số không, nhưng điều đó không làm khó được những trinh sát dày dạn kinh nghiệm của Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Nghệ An.
Cuối năm 2023, Phòng Cảnh sát hình sự đã phát hiện những manh mối về Bún. Người đàn ông này sau khi sang Lào đã thay tên, đổi họ, nhập hộ khẩu tại Lào. Để tránh sự phát hiện của cơ quan chức năng, Bún thường xuyên thay đổi chỗ ở, chọn những nơi hẻo lánh, thưa thớt dân cư để sinh sống.
Khi lực lượng truy bắt của Công an Nghệ An có mặt tại nơi Bún sinh sống ở Lào, đối tượng đã nhanh chân bỏ trốn. Chính điều này càng củng cố quyết tâm của lực lượng công an phải bắt bằng được tên giết người ranh mãnh này.
Đầu năm 2024, trinh sát phát hiện Lương Văn Bún xuất hiện tại bản Pá Lay, huyện Xaythani, thủ đô Viêng Chăn, Lào. Kế hoạch bắt Bún nhanh chóng được vạch ra và được lãnh đạo công an tỉnh phê duyệt.
Ngày 1/4, tổ công tác 4 người thuộc Phòng Cảnh sát hình sự lên đường sang Lào. Phải mất 3 ngày đêm lần theo dấu vết, xác minh từ những thông tin nhỏ nhất, tổ trinh sát dần khoanh vùng được khu vực nơi Bún ẩn mình.
Sau 22 năm chạy trốn tội ác, Lương Văn Bún bị bắt giữ (Ảnh: Văn Hậu).
"Không có đặc điểm nhận dạng cụ thể, cùng với việc thời gian đã trôi qua hơn 20 năm khiến đối tượng có nhiều thay đổi về bên ngoài, nên việc bắt giữ, đấu tranh với đối tượng sẽ rất khó khăn.
Chưa kể, Lương Văn Bún đang làm công nhân xây dựng cho một công ty thuộc đặc khu kinh tế của Trung Quốc tại Viêng Chăn, do đó việc tiếp cận, bắt giữ đối tượng sẽ gặp nhiều trở ngại", Thiếu tá Hiển cho hay.
Một mặt, tổ công tác phối hợp Cục Nghiệp vụ Bộ Công an Việt Nam tại Lào và công an các địa phương của bạn bàn phương án "dụ rắn rời hang". Mặt khác, một tổ công tác trong nước được lệnh đến nơi tái định cư của người dân bản Com ở xã Thanh Sơn (Thanh Chương) để phối hợp nhận diện đối tượng.
Chiều ngày 4/4, tổ công tác tại Lào với sự phối hợp, hỗ trợ từ Bộ Công an và công an nước bạn đã dụ Lương Văn Bún xuất hiện ngoài khu vực đặc khu kinh tế.
Cảnh sát hình sự lấy lời khai của Lương Văn Bún khi đối tượng được đưa về Việt Nam phục hồi điều tra (Ảnh: Văn Hậu).
"Khi Bún vừa xuất hiện, chúng tôi tiếp cận, gọi tên 'cúng cơm' của anh ta nhưng đối tượng đã có sự phòng bị từ trước, tỏ ra bình tĩnh, chỉ trả lời bằng tiếng Lào, tỏ vẻ không hiểu chuyện gì. Qua phiên dịch, đối tượng khẳng định không phải là Lương Văn Bún, không biết Lương Văn Bún là ai", Thiếu tá Hiển kể.
Hình ảnh về Bún nhanh chóng được chuyển về cho tổ công tác trong nước và được đưa cho người nhà nạn nhân của Bún cũng như già làng, trưởng bản, những người hàng xóm thân cận của gã tại bản Com.
Mặc dù đã 22 năm trôi qua, cuộc sống trong tâm thế của kẻ trốn chạy và lam lũ khiến Bún đã thay đổi rất nhiều nhưng người dân bản Com xưa vẫn nhận ra gã.
Từ những xác nhận của các nhân chứng cũng như bằng các biện pháp nghiệp vụ, chỉ sau chưa đầy một tiếng đồng hồ, tổ công tác đã buộc Bún phải thừa nhận thân phận của mình.
"Sau khi thừa nhận mình chính là kẻ giết người 22 năm trước, anh ta thốt lên 'đã lâu thế rồi công an còn nhớ à?' rồi chấp nhận tra tay vào còng", Thiếu tá Hiển kể lại.
Theo Dân Trí
