Ngày 03/6/2020, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 749/QĐ-TTg phê duyệt “Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030″.
Trong đó, Giáo dục là 1 trong 8 ngành, lĩnh vực cần được ưu tiên chuyển đổi số trước, bởi giáo dục là một lĩnh vực có tác động xã hội liên quan trực tiếp và hàng ngày tới người dân.
Giáo dục được chuyển đổi số thành công sẽ giúp thay đổi nhận thức con người một cách nhanh nhất, mang lại hiệu quả, tiết kiệm chi phí cho nhiều hoạt động trong đời sống – xã hội, đồng thời, tạo động lực chuyển đổi số cho các ngành nghề khác.
Xác định rõ mục tiêu, nhiệm vụ chuyển đổi số
Quyết định số 749 ngày 03/6/2020 của Thủ tướng Chính phủ nêu rõ về chuyển đổi số trong lĩnh vực giáo dục:
“Phát triển nền tảng hỗ trợ dạy và học từ xa, ứng dụng triệt để công nghệ số trong công tác quản lý, giảng dạy và học tập; số hóa tài liệu, giáo trình; xây dựng nền tảng chia sẻ tài nguyên giảng dạy và học tập theo cả hình thức trực tiếp và trực tuyến.
Phát triển công nghệ phục vụ giáo dục, hướng tới đào tạo cá thể hóa. 100% các cơ sở giáo dục triển khai công tác dạy và học từ xa, trong đó thử nghiệm chương trình đào tạo cho phép học sinh, sinh viên học trực tuyến tối thiểu 20% nội dung chương trình. Ứng dụng công nghệ số để giao bài tập về nhà và kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh trước khi đến lớp học”.
Hải Phòng đang thực hiện chuyển đổi số mạnh mẽ trong ngành giáo dục và đào tạo (Ảnh: Lã Tiến)
Như vậy việc chuyển đổi số trong Giáo dục và Đào tạo tập trung vào hai nội dung chính: Chuyển đổi số trong quản lý và chuyển đổi số trong dạy, học, kiểm tra, đ.ánh giá.
Chuyển đổi số trong quản lý là số hóa thông tin quản lý, tạo ra những hệ thống cơ sở dữ liệu lớn liên thông, triển khai các dịch vụ công trực tuyến, ứng dụng các công nghệ 4.0 (AI, blockchain, phân tích dữ liệu, ..) để quản lý, điều hành, dự báo, hỗ trợ các cấp lãnh đạo, quản lý ra quyết định trong lãnh đạo, điều hành.
Chuyển đổi số trong dạy, học và kiểm tra, đ.ánh giá là số hóa học liệu (sách giáo khoa điện tử, bài giảng điện tử, kho bài giảng e-learning, ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm), thư viện số, phòng thí nghiệm ảo, triển khai hệ thống đào tạo trực tuyến…; chuyển đổi toàn bộ cách thức, phương pháp giảng dạy, kỹ thuật quản lý lớp học, tương tác với người học sang không gian số, khai thác công nghệ thông tin để tổ chức giảng dạy thành công.
Thực hiện chương trình chuyển đổi số quốc gia, Hải Phòng là một trong những thành phố đầu tiên của cả nước ban hành Kế hoạch chuyển đổi số thành phố (Kế hoạch 227 ngày 21/9/2020).
Video đang HOT
Tiếp theo đó, Hải Phòng cũng là thành phố thứ ba trực thuộc Trung ương ban hành Nghị quyết 03-NQ/TU ngày 26/10/2021 của Ban Thường vụ Thành ủy về “Chuyển đổi số thành phố Hải Phòng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030″.
Thực hiện chỉ đạo của ngành giáo dục, của thành phố, Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng đã xây dựng Kế hoạch triển khai Quyết định số 131/QĐ-TTg ngày 25/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030″; Nghị quyết số 03 ngày 26/10/2021 của Ban Thường vụ Thành ủy Hải Phòng.
Ngày 06/3/2022, Sở cũng ban hành Quyết định số 118/QĐ-SGDĐT về việc kiện toàn và đổi tên Ban Chỉ đạo xây dựng Chính quyền điện tử ngành giáo dục và đào tạo thành phố Hải Phòng; Kế hoạch số 39/QĐ-SGDĐT ngày 25/3/2022 về việc ban hành Kế hoạch Hoạt động của Ban Chỉ đạo chuyển đổi số ngành giáo dục và đào tạo thành phố Hải Phòng năm 2022;
Đồng thời phối hợp với Cục Công nghệ thông tin (Bộ Giáo dục và Đào tạo) triển khai thử nghiệm Bộ chỉ số đ.ánh giá ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số cho các cơ sở giáo dục phổ thông, giáo dục thường xuyên tại 42 đơn vị giáo dục.
Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng cũng xin ý kiến Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai ký số hồ sơ điện tử (Sổ điểm điện tử, học bạ điện tử, …) để có căn cứ triển khai thí điểm tại Hải Phòng.
Tạo nền móng về chuyển đổi số
Theo ông Phạm Quốc Hiệu – Phó giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng, đến thời điểm này, ngành Giáo dục và Đào tạo thành phố đã thực hiện được nhiều nhiệm vụ, giải pháp để tạo nền móng chuyển đổi số.
Cụ thể, về phát triển nền tảng số, hạ tầng số, dữ liệu số: Sở đã phát triển nền tảng hỗ trợ dạy và học từ xa, ứng dụng triệt để công nghệ số trong công tác quản lý, giảng dạy và học tập; số hóa tài liệu, giáo trình; xây dựng nền tảng chia sẻ tài nguyên giảng dạy và học tập theo cả hình thức trực tiếp và trực tuyến.
Phát triển công nghệ phục vụ giáo dục, hướng tới đào tạo cá thể hóa; Tiếp tục phát triển, hoàn thiện cơ sở dữ liệu ngành giáo dục thành phố đáp ứng yêu cầu của Bộ Giáo dục và Đào tạo và quản lý đặc thù của địa phương.
Sở cũng xây dựng hệ thống học bạ điện tử của học sinh theo quy chuẩn của Bộ để đảm bảo mỗi học sinh có mã (ID) duy nhất và có hồ sơ, học bạ điện tử lưu trữ lâu dài.
Hệ thống tuyển sinh đầu cấp trực tuyến được triển khai thí điểm trên toàn thành phố trong năm học 2022-2023 (Ảnh: Lã Tiến)
Điểm nhấn là trong năm học 2022-2023, Sở Giáo dục và Đào tạo đã xây dựng hệ thống hỗ trợ tuyển sinh trực tuyến đầu cấp trên toàn thành phố đối với tuyển sinh đầu cấp mầm non, lớp 1 và lớp 6.
Đây cũng là năm đầu tiên triển khai thí điểm Hệ thống quản lý hồ sơ, bước đầu số hóa, xây dựng cơ sở dữ liệu tài liệu, giáo trình điện tử của giáo viên. Xây dựng nền tảng chia sẻ tài nguyên giảng dạy và học tập theo cả hình thức trực tiếp và trực tuyến.
Sở cũng triển khai dạy và học trực tuyến; ứng dụng công nghệ số để giao bài tập về nhà và kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh trung học cơ sở, trung học phổ thông trước khi đến lớp học.
Đến nay, 100% các cơ sở giáo dục triển khai công tác dạy và học từ xa, trong đó thử nghiệm chương trình đào tạo cho phép học sinh, sinh viên học trực tuyến tối thiểu 20% nội dung chương trình. Ứng dụng công nghệ số để giao bài tập về nhà và kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh trước khi đến lớp học trên các nền tảng số (Zalo, Enetviet, vnEdu,..).
Cùng với đó, Sở Giáo dục và Đào tạo đã triển khai thanh toán học phí, lệ phí điện tử không dùng tiền mặt cho tất cả các trường học; triển khai thí điểm hệ thống chữ ký số, chữ ký điện tử cho 11 trường (5 trường trung học phổ thông và 6 trường trung học cơ sở).
Trường Trung học cơ sở Trương Công Định (quận Lê Chân) là một trong những trường thực hiện chuyển đổi số mạnh mẽ trong dạy và học (Ảnh: Lã Tiến)
Về phát triển Chính quyền số, Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng tiếp tục triển khai xây dựng cơ sở dữ liệu ngành giáo dục thành phố giai đoạn 2, có API đồng bộ và bảo đảm chia sẻ dữ liệu về Kho dữ liệu dùng chung thành phố, Bộ Giáo dục và các ứng dụng khác.
Chuẩn hóa, điện tử hóa quy trình nghiệp vụ xử lý hồ sơ trên môi trường mạng, biểu mẫu, chế độ báo cáo; tăng cường gửi, nhận văn bản tích hợp chữ ký số trên môi trường mạng (trừ văn bản mật).
Về phát triển Kinh tế số, Sở đã phối hợp Sở Thông tin và Truyền thông, các các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghệ thông tin tổ chức tập huấn, đào tạo ứng dụng công nghệ số cho các đơn vị, trường học bảo đảm thiết thực, hiệu quả; Triển khai việc thanh toán không sử dụng tiền mặt tại cơ quan quản lý giáo dục, đơn vị, tổ chức hoạt động trên lĩnh vực GDĐT trên địa bàn thành phố.
Về phát triển Xã hội số, Sở Giáo dục đã xây dựng cổng thông tin điện tử, chuyên mục kênh theo dõi phản hồi, đ.ánh giá của người dân, các đơn vị, trường học, các tổ chức hoạt động trong lĩnh vực giáo dục đào tạo trong quá trình trải nghiệm chuyển đổi số của Sở.
Về bảo đảm an toàn, an ninh mạng, Sở đã phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông, doanh nghiệp viễn thông triển khai các giải pháp đảm bảo an toàn, an ninh các Hệ thống thông tin của ngành; Chỉ đạo các đơn vị, cơ sở giáo dục triển khai đảm bảo an toàn, an ninh thông tin cho hệ thống thông tin của đơn vị theo đúng quy định.
Đồng thời triển khai có hiệu quả ký số trên hệ thống Văn phòng điện tử HP-Eoffice, hệ thống dịch vụ công trực tuyến của Sở (bao gồm việc xác thực trên thiết bị di động); triển khai thí điểm ký số trên học bạ điện tử tiến tới việc phát triển, hoàn thiện hệ thống xác thực chữ ký số tại các đơn vị.
Cần có cơ chế đặc thù cho giáo dục và đào tạo
sẽ tháo gỡ được nút thắt đổi mới giáo dục hiện nay.
Đây là đề xuất được nêu ra tại hội thảo Việc thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4.11.2013 Hội nghị Trung ương 8 Khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo (Nghị quyết số 29), do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) phối hợp Hội Hóa học Việt Nam tổ chức sáng 24.11.
Toàn cảnh hội thảo
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Chủ tịch VUSTA Phan Xuân Dũng cho biết: Sau gần 10 năm triển khai thực hiện Nghị quyết số 29, nền giáo dục nước nhà đã có những bước chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng; nâng cao hiệu quả dạy và học, đáp ứng nhu cầu học tập của Nhân dân; góp phần phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của con người Việt Nam.
Cụ thể, các địa phương đã ban hành Chương trình hành động của Tỉnh ủy về thực hiện Nghị quyết số 29, Kế hoạch của UBND tỉnh thực hiện Chương trình hành động, thành lập Ban chỉ đạo đổi mới giáo dục và đào tạo tỉnh. Nhiều chủ trương của Đảng đã được thể chế hóa trong Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Giáo dục đại học năm 2018 và Luật Giáo dục năm 2019, tạo hành lang pháp lý cho đổi mới giáo dục đại học.
Mục tiêu phổ cập và chuẩn hóa giáo dục mầm non theo Nghị quyết số 29 cơ bản hoàn thành. 100% đơn vị cấp huyện và tỉnh duy trì, đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em dưới 5 tuổi. Chi ngân sách nhà nước cho giáo dục được tăng cường, tổng dự toán chi năm 2022 lên tới trên 330.000 tỷ đồng, tăng 15,3% so với năm 2021.
Bên cạnh đó, đã hoàn thành mục tiêu xây dụng Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018, tập trung đầu tư bảo đảm trang thiết bị cơ sở vất chật, đội ngũ giáo viên, sách giáo khoa để triển khai hiệu quả chương trình. Chất lượng giáo dục đại học từng bước nâng lên, tiếp cận chuẩn quốc tế; các cơ sở giáo dục đại học tiếp tục được xếp hạng cao và tăng thứ bậc trên bảng xếp hạng uy tín của quốc tế.
Tại các kỳ thi Olympic khu vực và quốc tế, học sinh Việt Nam đều đạt thành tích vượt trội. Năm 2022, đã giành 12 Huy chương Vàng, 11 Huy chương Bạc, 9 Huy chương Đồng. Đội tuyển Olympic Hóa học quốc tế xếp thứ 2, Olympic Toán xếp thứ 4 và Olympic Vật lý xếp thứ 5 thế giới...
Tuy nhiên, theo Chủ tịch VUSTA, vẫn còn một số hạn chế trong quá trình triển khai Nghị quyết số 29. Đó là chất lượng giáo dục đào tạo của các cấp học, ngành học và các địa phương chưa đồng đều; năng lực chuyên môn của một bộ phận giáo viên chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới. Chế độ chính sách đối với đội ngũ nhà giáo và quản lý giáo dục còn thấp; đời sống của giáo viên, viên chức giáo dục còn khó khăn, đặc biệt là giáo viên trẻ, mầm non. Năm 2022 có hơn 16.000 giáo viên phải chuyển việc ảnh hưởng hông nhỏ đến hoạt động dạy và học. Chi ngân sách cho giáo dục chưa đạt tối thiểu 20% tổng chi ngân sách như Nghị quyết số 29 đề ra...
Từ thực tế hiện nay, các đại biểu tham dự hội thảo đã đề xuất nhiều giải pháp để triển khai thực hiện tốt Nghị quyết số 29, đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo trong giai đoạn tới.
Nhắc lại quan điểm của Nghị quyết Trung ương 2 Khóa VIII và Nghị quyết số 29 "giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu", PGS.TS Tô Bá Trượng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu hợp tác phát triển giáo dục cho rằng, phải có cơ chế đặc thù cho giáo dục và đào tạo như được quản lý và sử dụng con người, được làm chủ tài chính trong các hoạt động phát triển giáo dục. Cùng với đó, cho phép giáo dục và đào tạo xây dựng những chương trình trọng điểm của quốc gia, như đào tạo nhân lực cho giáo dục, chương trình kiên cố hóa trường học, nhà công vụ cho giáo viên.... "Giải pháp này không cần nhiều nguồn lực nhưng tháo gỡ được những nút thắt, rào cản đổi mới giáo dục hiện nay", ông Trượng nhấn mạnh.
Cũng theo vị chuyên gia này, trong giai đoạn 2021 - 2025, ngành giáo dục nên chọn đổi mới về đào tạo, bồi dưỡng, cơ chế, chính sách đối với giáo viên, bởi đây là nhân tố quyết định thành công sự nghiệp đổi mới giáo dục, cùng với ddooioj ngũ cán bộ quản lý giáo dục. Theo đó, cần rà soát, sắp xếp lại mạng lưới cơ sở đào tạo giáo viên theo hướng xây dựng một số trường đại học sư phạm trọng điểm tại các vùng, miền và củng cố các trường cao đẳng sư phạm, cơ sở đào tạo bồi dưỡng đội ngũ giáo viên ở các địa phương theo mô hình vệ tinh với các trường đại học sư phạm trọng điểm. Có cơ chế, chính sách tiền lương, phụ cấp ưu đãi tối thiểu bảo đảm cho giáo viên có được điều kiện tối thiểu để sống và dạy học.
Bên cạnh đó, theo các chuyên gia, cần đổi mới mạnh mẽ công tác quản lý trong giáo dục, coi trọng quản lý chất lượng, hiệu quả quản trị nhà trường, gắn trách nhiệm quản lý chuyên môn với quản trị nhân sự và tài chính; đẩy nhanh áp dụng công nghệ thông tin trong giáo dục...
Tiến tới phổ cập giáo dục mầm non cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số Nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo là một giải pháp quan trọng để giúp đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi thoát nghèo, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi...
