Nói về lợi ích của cá tới sức khỏe thì không thể nào bỏ qua tốt cho tim mạch, thị giác cho tới não bộ, tăng cường hệ miễn dịch, giúp xương chắc khỏe, hỗ trợ ngủ ngon, làm đẹp da và tóc… Vì những lý do này mà các chuyên gia khuyến nghị mỗi người nên ăn ít nhất 2 bữa cá, tương đương khoảng 340g cá/tuần.
Tuy nhiên, cũng giống những thực phẩm khác, dinh dưỡng và lợi ích cá mang lại còn phụ thuộc vào từng loại cá và cách chúng ta chế biến chúng. Đúng là cá ngon, tốt nhưng có 4 loại cá bạn nên ăn ít đi, thậm chí không nên ăn vì làm tăng nguy cơ ung thư:
1. Cá khô, cá ướp muối
Trong danh sách các chất gây ung thư do Cơ quan Ung thư Quốc tế của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công bố, cá muối sau đó phơi - sấy khô được xếp vào loại chất gây ung thư loại 1.
Bởi cách chế biến này tạo ra một lượng lớn methyl nitrite trong quá trình sản xuất và một phần trong đó sẽ chuyển hóa thành dimethylnitrosamine, một chất gây ung thư khi đi vào cơ thể. Chất này có nguy cơ cao gây ung thư vòm họng, ung thư thực quản, ung thư dạ dày ở người.
Cả cá ướp muối thông thường lẫn cá ướp muối rồi phơi - sấy khô đều chứa rất nhiều natri. Điều này không chỉ làm hại tim mạch, não bộ mà còn tăng khả năng viêm mạn tính - một trong những yếu tố chính dẫn tới ung thư. Ngoài ra, cá khô đù làm theo phương pháp nào thì nguy cơ bị nấm mốc cũng rất cao trong quá trình bảo quản. Điều này cũng dễ dẫn tới ngộ độc, ung thư khi ăn phải.
2. Cá sống, cá ngoại cỡ
Nhiều người có thói quen ăn cá sống vì vị hấp dẫn và cho rằng nó giàu dinh dưỡng hơn. Tuy nhiên, ăn loại cá này có nguy cơ cao bị nhiễm ký sinh trùng, đặc biệt là sán lá gan. Sau khi xâm nhập vào cơ thể con người, ký sinh trùng này có thể sống trong các ống mật ở gan, từ đó gây tổn thương gan và gây ung thư đường mật, ung thư gan và các bệnh ung thư khác…
Còn đối với cá ngoại cỡ, dù là cá nước ngọt hay cá biển sâu thì chúng ta cũng không nên ăn quá nhiều. Bởi vì chúng rất dễ ẩn chứa formaldehyde và kim loại nặng. Khi tiếp xúc hay xâm nhập vào cơ thể con người, chúng sẽ kìm hãm sự tăng trưởng và phát triển, tạo ra các tế bào ung thư, gây bệnh tự miễn dịch, tổn thương các cơ quan cũng như hệ thần kinh… nghiêm trọng hơn là gây ra tử vong.
3. Cá nướng, hun khói
Cá nướng hay hun khói chắc chắn là món ăn được ưa chuộng nhưng thực chất lại không tốt cho sức khỏe. Đặc biệt là nếu bạn nướng cá ở nhiệt độ cao, lửa từ than hoặc củi, rơm… cháy to và nướng trực tiếp cá với lửa.
Lý do là trong quá trình nướng này, cá rất dễ bị cháy. Ngay cả khi chưa cháy thì nhiệt độ cao khi nướng cũng có thể tạo ra một lượng benzopyrene nhất định. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, benzopyrene là chất gây ung thư loại 1. Chất này thường được tìm thấy trong chiên, nướng và hun khói trong thực phẩm chế biến ở nhiệt độ cao. Nếu bạn ăn cả phần bị cháy khét thì lượng chất độc này bị hấp thụ vào cơ thể càng tăng lên gấp bội.
Chưa kể tới, cá nướng có hàm lượng dinh dưỡng rất thấp. Protein và axit béo ban đầu chứa trong nó rất dễ bị biến chất trong quá trình nướng, sinh ra các chất rất có hại cho sức khỏe con người. Đặc biệt là những con cá được hun khói dầu. Bên trong thịt cá cũng có thể sinh ra nhiều chất gây ung thư. Chính việc đốt than, củi rơm… để hun khói hay nướng cũng tạo ra chất độc hại cho cơ thể, nhất là hệ hô hấp và tim mạch.
4. Cá chiên rán
Bản thân quá trình chiên rán thực phẩm đã không “thân thiện” với sức khỏe con người. Bởi cách chế biến này không chỉ làm giảm dinh dưỡng của thực phẩm mà còn khiến món ăn giàu calo, chất béo chuyển hóa nên không tốt cho hệ tiêu hóa và dễ gây tăng cân. Ăn đồ chiên rán quá thường xuyên cũng làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh nguy hiểm như: tiểu đường, các bệnh tim mạch, béo phì, ung thư…
Sau khi chiên hoặc bị chiên nhiều lần, protein trong cá sẽ nhanh chóng bị oxy hóa, tạo thành benzopyrene và các chất có hại khác. Đặc biệt là nếu cá bị cháy khét thì lại càng nguy hiểm bởi lượng benzopyrene tăng cao.
Chất này được WHO xếp vào nhóm chất gây ung thư nguy hiểm hàng đầu. Chỉ cần hấp thụ 1 nanogram benzopyrene cũng có thể làm thay đổi cấu trúc, hướng và chức năng của DNA trong cơ thể con người. Nó không chỉ gây ra ung thư dạ dày mà còn cả ung thư gan và ung thư phổi, tăng nguy cơ suy tim.
Một nghiên cứu từ nhóm nhà dịch tễ học Yufei Li của Đại học Brown (Hoa Kỳ) cho thấy những người chiên cá có nguy cơ phát triển khối u ác tính cao hơn 18% so với những người ăn cá theo cách luộc hay hấp.
Nguồn và ảnh: Sohu, Cancer123, Eat This
