Dự án cao tốc Bắc-Nam phía Đông là công trình trọng điểm quốc gia, đi qua huyện Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh) với tổng chiều dài 30,5km. Nhằm phục vụ thi công dự án, huyện Cẩm Xuyên đang chuẩn bị thực hiện chủ trương khai thác mỏ cát tại thôn Mỹ Yên, xã Cẩm Mỹ.
Tuy nhiên, hiện nay, một bộ phận người dân vẫn phản đối việc khai thác mỏ cát.
Bên cạnh việc đẩy mạnh tuyên truyền, vận động tạo sự đồng thuận trong nhân dân, chính quyền địa phương tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng thực hiện có hiệu quả biện pháp gỡ vướng, phục vụ kịp thời công trình trọng điểm quốc gia đi qua địa bàn.
Phục vụ nguồn vật liệu cho dự án trọng điểm quốc gia
Theo lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Tĩnh, tuyến cao tốc Bắc-Nam phía Đông có ba dự án thành phần đi qua Hà Tĩnh gồm: Bãi Vọt-Hàm Nghi, Hàm Nghi-Vũng Áng và Vũng Án Bùng, tổng chiều dài hơn 102 km. Các dự án tại địa bàn cần 1,09 triệu m3 cát và 11,4 triệu m3 đất.
Tháng 7/2023, Ủy ban Nhân Dân tỉnh Hà Tĩnh chấp thuận cho khai thác 11 mỏ vật liệu mới (8 mỏ đất san lấp và 3 mỏ cát lòng sông) để phục vụ thi công dự án cao tốc Bắc-Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 qua địa bàn, trong đó có mỏ cát tại thôn Mỹ Yên.
Mỏ cát tại thôn Mỹ Yên, xã Cẩm Mỹ là mỏ vật liệu xây dựng được Ủy ban Nhân Dân tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 431/QĐ-UBND ngày 6/2/2014; đồng thời được tích hợp vào Quy hoạch tỉnh Hà Tĩnh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 theo Quyết định số 1363/QĐ-TTg ngày 8/11/2022 của Thủ tướng Chính phủ.
Mỏ được Ủy ban Nhân Dân tỉnh Hà Tĩnh phê duyệt bổ sung khu vực khai thác vật liệu xây dựng thông thường vào khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản trên địa bàn Hà Tĩnh tại Quyết định số 1602/QĐ-UBND ngày 6/7/2023.
Diện tích khu đất khai thác mỏ cát tại thôn Mỹ Yên có tổng diện tích gần 3,479 ha, có 86 hộ có ảnh hưởng trực tiếp đất sản xuất, với diện tích 16.900 m2 (gần 1,7 ha); hơn 1,7 ha còn lại là đất do Ủy ban Nhân Dân xã quản lý, đất sông ngòi, hoang hóa, bãi bồi. Độ sâu khai thác ngang với mặt đáy sông hiện trạng (cosd-0,1m). Tổng khối lượng khai thác 89.196m3.
Ông Lê Ngọc Hà, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân Dân huyện Cẩm Xuyên, cho biết mỏ cát thôn Mỹ Yên được khai thác nhằm phục vụ dự án trọng điểm quốc gia thuộc công trình cao tốc Bắc-Nam, không sử dụng cho mục đích khác.
Nhà nước xác nhận tài sản (mỏ vật liệu), thuê đơn vị thi công đã trúng thầu công trình cao tốc Bắc-Nam thực hiện việc khai thác, lấy vật liệu (cát) đưa vào công trình, tài sản của Nhà nước (đường cao tốc Bắc-Nam) theo phương pháp dùng máy múc và xe vận chuyển để khai thác (không sử dụng phương pháp hút cát). Nhà nước chi trả tiền khai thác, vận chuyển cho đơn vị khai thác.
“Quá trình khai thác, các phương tiện tham gia vận chuyển, lộ trình vận chuyển sẽ được giám sát kỹ lưỡng bằng các phương tiện giám sát hành trình cũng như sự quản lý, giám sát chặt chẽ của chính quyền địa phương, cộng đồng dân cư. Kết quả giám sát sẽ được công bố minh bạch, cập nhật thường xuyên để người dân cùng biết,” ông Lê Ngọc Hà cho biết thêm.
Theo lãnh đạo huyện Cẩm Xuyên, khác với hoạt động khai thác thương mại, chủ trương khai thác mỏ cát ở thôn Mỹ Yên được đưa ra dựa trên kết quả thẩm định, đánh giá kỹ lưỡng của các ngành chức năng và thực hiện tuần tự các bước theo quy định của pháp luật.
[Dự án nâng cấp QL19 qua Tây Nguyên sẽ hoàn thành vào tháng 6/2024]
Hơn nữa, mục đích khai thác mỏ cát ở Mỹ Yên chỉ phục vụ thi công dự án đường cao tốc Bắc-Nam là công trình trọng điểm quốc gia, có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh, phục vụ đời sống của nhân dân. Các đơn vị tham gia chỉ nhận được chi phí khai thác và vận chuyển theo khối lượng được tính toán cụ thể.
Bảo đảm đời sống của người dân
Tại hội nghị đối thoại giữa Chủ tịch Ủy ban Nhân Dân huyện với nhân dân thôn Mỹ Yên, xã Cẩm Mỹ liên quan đến khai thác mỏ cát phục vụ dự án đường cao tốc Bắc-Nam, một số hộ dân trên địa bàn lo lắng quá trình khai thác bãi bồi này sẽ gây ra hiện tượng sạt lở đất canh tác, ảnh hưởng đến các công trình hạ tầng, nguồn nước sinh hoạt của người dân…
Trước những lo lắng, băn khoăn của người dân, Chủ tịch Ủy ban Nhân Dân huyện Cẩm Xuyên Hà Văn Bình khẳng định: Khai thác mỏ cát tại thôn Mỹ Yên, xã Cẩm Mỹ là nhiệm vụ trọng tâm quốc gia, có đầy đủ cơ sở pháp lý, được đánh giá toàn diện của các cấp, ngành cả về khoa học và thực tiễn.
Quá trình khai thác nếu có dấu hiệu sạt lở, không an toàn sẽ bắt buộc phải dừng thi công, đến khi có biện pháp đảm bảo, được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt mới được tiếp tục.
Theo kết quả thẩm định, đánh giá của các sở, ngành liên quan, vị trí khai thác mỏ cát lộ thiên tại bãi bồi trên sông Ngàn Mọ đoạn qua thôn Mỹ Yên nằm xa chân đường quốc lộ 8C và sẽ không ảnh hưởng đến tuyến đường này.
Quá trình khảo sát, cơ quan chuyên môn đã thẩm định, thống nhất các biện pháp cụ thể để chống sạt lở như khai thác theo phương án giật cấp mái taluy, đóng dày hệ thống cọc tre sâu 5-6m, dọc tuyến khai thác, những điểm xung yếu thì sử dụng rọ đá, cọc bê tông để gia cố.
Đối với việc cho rằng quá trình khai thác sẽ tạo vực sâu, mất nước sinh hoạt của người dân, lãnh đạo huyện Cẩm Xuyên cho rằng, mức độ khai thác cho phép lấy độ sâu ngang với đáy sông hiện trạng nên chỉ mở rộng dòng sông, không tạo thành vực sâu, không ảnh hưởng đến mạch nước ngầm sinh hoạt dân cư.
Bên cạnh đó, Ủy ban Nhân Dân tỉnh đã phê duyệt dự án nước sạch giai đoạn 2 của xã Cẩm Mỹ, với tổng mức đầu tư 11 tỷ đồng-trong đó ngân sách Trung ương và tỉnh hỗ trợ hơn 8,275 tỷ đồng.
Dự án sẽ triển khai trong năm 2023, vì vậy chắc chắn đảm bảo nước sạch sinh hoạt bền vững cho nhân dân phía Nam xã Cẩm Mỹ nói chung, nhân dân thôn Mỹ Yên nói riêng...
Lãnh đạo huyện Cẩm Xuyên cũng cho biết Ủy ban Nhân Dân huyện sẽ tổng hợp những kiến nghị để báo cáo lên Ủy ban Nhân dân tỉnh nhằm đảm bảo quyền lợi cho người dân. Đặc biệt, việc bồi thường sẽ được triển khai trên cơ sở đảm bảo quyền và lợi ích của nhân dân; quá trình khai thác sẽ mời nhân dân cùng giám sát để đảm bảo quy định của pháp luật.
Mỏ cát Mỹ Yên là khu vực cát có trữ lượng, chất lượng phù hợp với yêu cầu kỹ thuật của các hạng mục thi công đường cao tốc Bắc-Nam và bảo đảm khoảng cách vận chuyển, giảm thiểu chi phí Nhà nước đầu tư cho dự án. Vì vậy, việc một số hộ dân cố tình trì hoãn khai thác cát ở thôn Mỹ Yên (Cẩm Mỹ) sẽ làm chậm tiến độ thực hiện dự án đường cao tốc Bắc-Nam, gây thất thoát nguồn lực, ảnh hưởng xấu đến hiệu quả triển khai dự án.
Cấp ủy, chính quyền, các cơ quan, lực lượng chức năng huyện Cẩm Xuyên đang kiên trì tuyên truyền, giải thích về ý nghĩa, tầm quan trọng của dự án; vận động, thuyết phục người dân đồng thuận để khai thác mỏ cát thôn Mỹ Yên phục vụ dự án đường cao tốc Bắc-Nam. Cá nhân, tổ chức cố tình chống đối, lợi dụng việc triển khai dự án để xúi giục, lôi kéo, gây mất ổn định tình hình trên địa bàn sẽ bị xử lý trước pháp luật./.
