Hơn 2.000 tấn rác được thu gom sau một năm hoạt động là minh chứng cho nỗ lực không ngừng nghỉ của đội ngũ những con người trẻ đầy nhiệt huyết của Sài Gòn Xanh.
Chàng trai trẻ Nguyễn Linh Ngọc – 29 tuổi, người sáng lập Sài Gòn Xanh - chia sẻ rằng ý tưởng này xuất phát từ nhóm Pandawara (Indonesia) trên TikTok. Nhìn thấy những hình ảnh ý nghĩa về việc dọn dẹp môi trường, anh Ngọc quyết định khởi động dự án tại Sài Gòn, với mong muốn thay đổi ý thức cộng đồng và kêu gọi sự chung tay từ mọi người.
"Các bạn thuộc nhóm Pandawara cũng là một nhóm dọn dẹp rác ở dưới kênh rạch. Thấy ý tưởng của các bạn hay và ý nghĩa quá, mình học theo và phát triển mô hình này ở Việt Nam. Tại sao lại gọi là Sài Gòn Xanh? Vì cái nơi mình làm việc là Sài Gòn mà. Tụi mình, những bạn trẻ sinh sống và làm việc tại Sài Gòn, quyết định thay đổi ý thức cộng đồng, sử dụng chính những nền tảng nội dung , cụ thể là TikTok để kêu gọi sự chung tay từ mọi người", anh cười to, chia sẻ.
Vậy là mỗi cuối tuần, anh và các bạn trong nhóm Sài Gòn Xanh tạm gác lại công việc thường ngày, khoác lên mình bộ trang phục bảo hộ, cùng nhau dọn dẹp kênh rạch, mang lại diện mạo mới cho thành phố. "Tụi mình làm việc từ 6h sáng đến 17h chiều. Còn nhiều hơn cả việc giờ hành chánh. Nhưng mà làm riết rồi cũng quen, không làm thì người ngứa ngáy", anh nói tiếp.
Ban đầu, chàng trưởng nhóm bị gia đình cấm cản, không cho làm công việc "không công, rỗi nghề" này. Thấy vậy, anh phải giấu tận nửa năm không cho ai biết. Khi các đoạn video đăng tải lên TikTok được viral, nhóm anh được báo chí, truyền hình rần rần đưa tin, khi ấy gia đình anh mới vỡ lẽ. Ba mẹ anh Ngọc nói, con trai mang lại một điều tích cực cho mọi người và "quay xe" ủng hộ con, trở thành những người ủng hộ nhiệt tình nhất cho Sài Gòn Xanh. Mỗi khi các chàng trai, cô gái hăm hở xắn tay áo dọn dẹp dòng kênh nào thì dòng kênh ấy trở nên trong vắt, hết sạch rác thải.
Theo anh Ngọc, dọn dẹp kênh rạch là một công việc vô cùng gian nan. Thiếu hụt tài chính, môi trường nguy hiểm với kim tiêm, vi khuẩn... là những thử thách mà Sài Gòn Xanh phải đối mặt. Nhưng bằng ý chí và lòng nhiệt huyết, họ đã vượt qua mọi khó khăn, tiếp tục hành trình gieo mầm xanh cho thành phố.
"Khó khăn đầu tiên là tài chính. Phải có tài chính thật nhiều mình mới có thể mua được các vật dụng, đồ bảo hộ cho anh em. Khó khăn thứ hai là tụi mình phải đối mặt với kim tiêm, mảnh sành và những động vật đang phân huỷ, những chất độc… Bạn nhìn các dòng kênh trông hiền hoà thế thôi nhưng bên dưới ẩn chứa nhiều sự nguy hiểm.
Sau này tụi mình đã có những biện pháp như trang bị đồ bảo hộ, bao tay chống vết cắt, chống nước… Các anh em được tiêm vắc xin, uống thuốc để phòng chống phơi nhiễm HIV. Khi ta bảo vệ cho mình về mặt sức khoẻ, ta đã góp phần bảo vệ cho cộng đồng", anh kể. Thế nhưng, khi hỏi có muốn bỏ cuộc không, anh Ngọc một mực đáp: "Thực sự mình không thể bỏ cuộc được bởi đây là đam mê của mình rồi".
Anh Ngọc còn lấy ví dụ từ một anh trong nhóm. Anh này tên Javelyn, là CEO của một công ty ở Singapore. Là giám đốc, thế nhưng anh không ngại ngần nhảy xuống dòng kênh đen đến ướt hết cơ thể.
Anh Javelyn từng chia sẻ rằng, mọi người đều phải dọn rác, kể cả anh. Điều này khiến các bạn tình nguyện viên trầm trồ. Dù họ là giám đốc, làm tỷ phú hay sao nữa, họ vẫn luôn có tinh thần nhiệt huyết đến cộng đồng. Công việc giữ gìn vệ sinh môi trường không phải là của riêng ai, mà là trách nhiệm chung của tất cả mọi người. Chúng ta cần nâng cao ý thức và chung tay bảo vệ môi trường sống của mình để không còn dòng kênh nào tràn ngập rác thải nữa.
Sài Gòn Xanh đã đi qua hơn 200 kênh rạch, mang vẻ đẹp xanh tươi trở lại cho những nơi từng bị ô nhiễm. Nhiều nơi mà Sài Gòn Xanh đi qua, người dân lại tiếp tục cải tạo nơi ấy xanh hơn. Họ làm sạch các khuôn viên, trồng thêm nhiều cây xanh.
Nhưng còn vài nơi, dù Sài Gòn Xanh đã dọn dẹp 5-6 lần nhưng tình trạng rác vẫn trở lại như cũ. Tuy vẫn còn những khó khăn nhưng các chàng trai, cô gái luôn giữ vững niềm tin, tiếp tục hành trình của mình. Họ bắt đầu tuyên truyền cho người dân xung quanh, kết hợp với địa phương, chính quyền cho mọi người hiểu thêm ý thức bảo vệ môi trường.
"Thời gian vừa qua, mình trải qua rất nhiều lời nói không hay, tác động tiêu cực đến mình. Thế nhưng, mình luôn có những người anh em, bạn bè luôn đồng hành, tạo cho mình nhiều động lực tích cực. Thế là mình quên luôn những lời nói ấy, cùng anh em đi đến mục tiêu chung là bảo vệ môi trường", anh nói.
Theo anh Ngọc, hoạt động dọn rác nếu không sử dụng truyền thông thì chẳng khác gì là một "công nhân dọn dẹp vệ sinh" như bao người khác. Các anh sử dụng nền tảng, mạng xã hội, đặc biệt là TikTok để tiếp cận đa đối tượng trong thời gian ngắn, đặc biệt là giới trẻ và những người mang giá trị tích cực và quan tâm đến cộng đồng.
Chính vì vậy, trong mỗi chuyến đi, nhóm đã cố gắng ghi lại và đăng tải quá trình dọn dẹp kênh rạch, thu gom rác thải, truyền tải thông điệp bảo vệ môi trường một cách chân thật và gần gũi nhất trên TikTok. Ngoài ra, nhóm còn lồng ghép những nội dung hóm hỉnh khác như “Ở dưới bãi rác có gì”, “37 độ ư? Vẫn chưa xi nhê” như một cách gợi mở hành trình dọn rác cũng thú vị không tưởng.
"Mỗi khi các đoạn clip ấy được viral, tụi mình rất hạnh phúc vì thấy mọi người biết đến nhóm nhiều hơn và đồng nghĩa với việc điều nhóm làm đã mang tới sức ảnh hưởng tốt. Càng làm, tụi mình càng thích thú, nghĩ càng nhiều nội dung sáng tạo để phát triển kênh tốt hơn, thu hút nhiều bạn trẻ đam mê bảo vệ môi trường quan tâm", anh cho biết.
Sức lan tỏa của Sài Gòn Xanh còn đến từ việc nhiều nghệ sĩ và cá nhân nổi tiếng đã xem hành trình trên TikTok và tham gia góp sức. Những người có sức ảnh hưởng cũng lần lượt đăng tải video dọn rác, truyền thông và lan tỏa thông điệp về bảo vệ môi trường.
Một trong những nghệ sĩ được nhóm Sài Gòn Xanh nhắc đến nhiều nhất là DJ Mie. Cô đã tham gia Sài Gòn Xanh được 5 lần và luôn làm việc rất nhiệt tình. Cô thường dọn rác từ sáng sớm cho đến khi hết rác mới chịu về.
Nhờ những nỗ lực của mình, vừa qua Sài Gòn Xanh cũng đã được TikTok và cộng đồng tôn vinh với giải thưởng TikTok For Good của TikTok Awards Việt Nam 2023. Không chỉ vậy, đến thời điểm hiện tại, Sài Gòn Xanh cũng đã mở rộng mạng lưới với hơn 1.300 tình nguyện viên, gấp hàng trăm lần so với thời điểm ban đầu, được mời tham gia tuyên truyền hành động xanh của mình tại nhiều quốc gia khác nhau. Tính đến hiện tại, Sài Gòn Xanh đã ghi nhận tới hơn 20.000 lượt tình nguyên viên từng tham gia vào mạng lưới của nhóm.
Trong tương lai, cả nhóm hy vọng rằng mọi người sẽ cùng chung tay với Sài Gòn Xanh và dọn sạch rác, ghi lại những khoảnh khắc sáng tạo ý nghĩa, cùng tận dụng sức mạnh sẵn có của các nền tảng đa nội dung như TikTok để nâng cao ý thức cộng đồng, góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.
